|
1401/10/27 سهشنبه
دستورالعمل برگزاری و حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره دانشگاه پیام نور
مقدمه
با استعانت از الطاف حضرت حق و الهام از آموزههای دین مبین اسلام و در راستای اجرای منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی)، درباره ضرورت راهاندازی کرسیهای نظریهپردازی، نقد و مناظره در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و همچنین با استناد به ماده ۲ نظامنامه هیئت حمایت ازکرسیهای نظریهپردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر ترویج آزاد اندیشی در حوزه علوم مختلف علوم بهویژه علوم انسانی و معارف دینی، مصوب جلسه مورخ 1384/09/14 شورای عالی انقلاب فرهنگی و بهمنظور فراهم کردن زمینههای لازم برای توسعه و ترویج این موضوع مهم و با هدف اجرای تأثیرگذار اینکرسیها، این دستورالعمل تدوین، تصویب و جایگزین مصوبه قبلی شورای دانشگاه شدهاست.
ماده 1: تعاریف
1-1-دانشگاه: منظور دانشگاه پیامنور است؛
2-1-کرسی: نشستی علمی است که با هدف ایجاد فضای گفتمان و نقد، در حضور صاحبنظران و با ارائه نظریات علمی برگزار و شامل «کرسی نظریهپردازی و نوآوری» و «کرسی نقد» و «کرسی مناظره» است.
3-1- نظریه: عبارت است از گزاره یا گزارههای حاوی مدعا یا ادعاهای منسجم بر مبنا یا مبانی مشخص برآمده از منطق مناسب و نوآوری، متکی بر دلیل یا دلایل و مؤیدات موجه که پذیرش آن موجب دگرگونی در یک قلمرو معرفتی یا علمی میشود. یک نظریه کامل و کارآمد باید از ویژگیهایی از قبیل عناصر زیر برخوردار باشد 1. شفافیت مفهوم شناختی 2. مسئله اصلی مشخص 3. ارکان و اجزا منسجم 4. برخورداری از ملزومات روششناسانه، 5. پیش انگارههای و مبانی روشن و متقن 6. دلایل و شواهد محکم و متقن 7. قدرت بر نقد و ابطال نظریههای رقیب و معارض 8. تعمیمپذیری کافی 9. نتایج نظری و کاربردی مبتنی بر نوآوری.
4-1- نظریهپردازی: ارائة نظرية علمي جديد كه محصول مطالعه و پژوهش روشمند و برخوردار از وجاهت و سطح علمي لازم بوده، داراي مبانی، فرضیه و دلایل كافي و ساختار علمي منطقي باشد.
5-1- نوآوری: به ارائة روشمند هرگونه نظریه، ديدگاه، رويكرد و بحث علمي جديد، در گستره و سطوح مختلف اطلاق میشود.
6-1- صاحب نظریه و نوآوری: به فرد یا افرادی که به نظریهپردازی، نوآوری، نقد و مناظره در مورد یک نظریه، موضوع، مسئله و اثر خاص میپردازند، اطلاق میشود. صاحب نظریه و نوآوری باید برخوردار از ویژگیهای مانند داشتن تحصیلات یا مطالعات عالي حوزوي یا دانشگاهي، برخوردار از اثر علمی و رشتة تحصيلي يا تحقيقاتي مرتبط با موضوع کرسی، آشنايي و اشراف به نظريات و ديدگاههاي مطرح در زمينة موضوع مورد بحث، داشتن قدرت تجزيه و تحليل علمي در موضوع مورد بحث باشد.
7-1- نقد: استقراي مستدل، متقن و مستند مجموعة محاسن و معايب يك مكتب، نظريه يا اثر علمي در مسير ابطال يا تكميل آن نظريه، با رعايت ادبيات رشتة علمي مربوط و منطق و اخلاق نقد كه از چارچوب نظري و ساختار علمي روشن برخوردار باشد.
8-1- صاحب نقد: فردی که علاوه بر داشتن تحصیلات یا مطالعات عالي حوزوي یا دانشگاهي، برخورداری از اثر علمی و رشتة تحصيلي يا تحقيقاتي مرتبط با موضوع کرسی نقد بوده و از آشنايي و اشراف بر نظريات و ديدگاههاي مطرح در زمينة موضوع مورد بحث برخوردار بوده و دارای قدرت نقد، تجزيه و تحليل علمي در موضوع مورد بحث است.
9-1- مناظره: به گفتگو رودررو، روشمند و منطقی دستکم میان دو صاحبنظر درباره دو مکتب، مسئله، موضوع، نظریه و اثر علمی اطلاق میشود که هر یک بهگونهای نقادانه، دیدگاهها و نظریههای یکدیگر را درباره ادعای علمی خاص به چالش میکشند.
10-1- مناظرهگران: مناظرگران شرکت کننده در کرسی مناظره علمی، باید دارای تحصیلات یا مطالعات عالی حوزوي یا دانشگاهي، برخوردار از اثر علمی و رشتة تحصيلي يا تحقيقاتي مرتبط با موضوع کرسی، آشنا و داری اشراف به نظريات و ديدگاههاي مطرح در زمينة موضوع باشند.
10-1- کمیته حمایت از کرسیها (کمیته دستگاهی): کمیته حمایت از کرسیها کارگروهی است که مکلف به تدوین برنامهها، هماهنگی، پیگیری و فراهم کردن زمینه لازم برای تحقق اهدافکرسیها برای تولید علم و گسترش آزاداندیشی در حوزههای مختلف علوم بهویژه علوم انسانی و معارف دینی در دانشگاه در چهارچوب آییننامهها و مقررات است.
11-1- گروه داوران: گروه داوران به گروهی از خبرگان علمی در حوزهای خاص اطلاق میشود که پس از استماع بحثها و نقدها برای ارزیابی روشمند و علمی کرسی یا نظریه تصمیمگیری میکند. گروه داوران برای هر کرسی بهصورت جداگانه، به پیشنهاد دانشکده مربوط یا دبیر کمیته و تأیید کمیته حمایت از کرسیها تعیین خواهند شد. در صورت نیاز و به تایید کمیته حمایت از کرسیها، داوران و ناقد ابتدا در پیش جلسه در خصوص موضوع نظریه، نقد و مناظره و بررسی طرحنامه کرسی (با حضور یا عدم حضور ارائه دهنده) اقدام و اعلام نظر میکنند.
12-1- ناقد: شخصی است که با انتخاب و تایید کمیته حمایت از کرسیها ضمن بررسی طرحنامه، ادعای صاحب نظریه یا نقد را بر پایه مبانی و مؤلفههای علمی به شیوهای منطقی در زمانبندی اعلام شده توسط مدیر جلسه مورد نقد و ارزیابی قرار میدهد و ارائه دهنده به آنها پاسخ میدهد.
13-1- مدیر جلسه ارائه کرسی: عضوی از گروه داوران است که به انتخاب کمیته حمایت از کرسیها، وظیفه مدیریت زمانی و نظارت بر حسن برگزاری جلسه کرسی را بر عهده دارد. بهنحوی که بستر تضارب آرا فراهم شده و در فضایی علمی و سالم، ارائه دهنده و ناقدان نظرات خود را مطرح نموده تا ارائه دهنده کرسی بتواند پاسخ خود را به نظرات ناقدان بیان کند و داوران در خصوص موارد مربوط، تصمیمگیری نمایند. مدیر جلسه همچنین وظیفه تهیه گزارش جلسه و اعلام اهم موضوعات جلسه به کمیته حمایت از کرسیها را بر عهده دارد
14-1- گواهی کرسی: گواهی رسمی که پس از برگزاری و ارزیابی موفق جلسه کرسی تخصصی یا ترویجی و گزارش مدیر جلسه و با امضای دبیر کمیته حمایت از کرسیها، برای ارائه دهنده کرسی، مدیر جلسه، ناقدان و داوران صادر میشود و مبنای بهرهمندی اشخاص از امتیازات مربوط است.
15-1- طرحنامه: برنامه پیشنهاد برگزاری کرسی که توسط صاحب نظریه، صاحب نقد یا مناظره کننده/گان در گروههای علوم انسانی و معارف دینی در قالب طرحنامه، ارائه شده و به دبیرخانه کمیته حمایت از کرسیها تسلیم میشود.
ماده 2: اهداف و سیاستها
1-2- ساماندهی و حمايت ويژه از مباحثات روشمند و قابل داوري و تبديل آن به تجربة انباشته و جمعبندي شده،
2-2- ایجاد فرصت رسمی، علمی، قانونی، شفاف و شایسته برای طرح، عرضه، کالبدشکافی و تبادل نظر آزادانه نظریات، دیدگاهها، مجادلات، گفتگوها، نقدها، سؤالات، آرا و تعامل علمی در عین اجتناب از مراء و جدال باطل، با رعایت اخلاق و بر پایه تعامل علمی
3-2- زمينهسازي ويژه براي نهضت توليد و عرضة نظريههای اسلامی در علوم انساني،
4-2- نهادينهسازي انديشهورزی و بيان و امكان تبادل آراي علمي با رعايت اخلاق و منطق گفتگو در چهارچوب قانون اساسی با توجه ویژه به جغرافیایی فرهنگی هر منطقه
5-2- كاستن از تنشها و بحرانهاي فرهنگي و مهار غوغاسالاري، عوامزدگي و عوامفريبي در مباحث فرهنگي و ديني در سطح دانشگاه،
6-2- تشويق نخبگان دانشگاه به ارائه نظريات علمی و پژوهشي و توليد نظريه در علوم انساني با اتكا به مباني اسلامي به منظور خروج از جزمهاي ترجمهاي و وارداتي و نيز تحجر و قشريگري،
7-2- پاسخگويي به نيازهاي فكري، معرفتي و اطلاعرساني در مسائل علمي و فرهنگي مورد توجه دانشگاهيان،
8-2- ایجاد زمینه برای به فعلیت درآوردن ظرفیتها و شناسایی استعدادهای علمی ناشناخته، نوآور و نقاد در حوزههای علوم انسانی و معارف دینی؛
ماده 3: ارکان
ارکان برگزاریکرسیها در دانشگاه عبارتاند از:
1-3- کمیته حمایت از کرسیها (کمیته دستگاهی)؛
2-3-گروه داوران؛
3-3- صاحب نظریه و نوآوری یا صاحب نقد یا مناظره کننده.
ماده 4: ترکیب کمیته حمایت از کرسیها (کمیته دستگاهی)
1-4- معاون پژوهش و فناوری دانشگاه (رئیس کمیته)؛
2-4- مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) در سازمان مرکزی؛
3-4- معاون فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه؛
4-4- مدیرکل دفتر تحقیقات، خدمات پژوهش و فناوری دانشگاه (دبیر کمیته)؛
5-4- روسای دانشکدههای الهیات و معارف اسلامی، علوم تربیتی، مدیریت و حقوق و علوم اجتماعی؛
6-4- سه صاحبنظر و متخصص دارای تحصیلات یا مطالعات عالي حوزوي یا دانشگاهي در موضوعکرسیها؛
تبصره 1: اعضای حقیقی کمیته به پیشنهاد معاون پژوهش و فناوری و با تایید و ابلاغ رئیس دانشگاه بهمدت دو سال منصوب میشوند. تمدید عضویت آنها بلامانع است.
تبصره 2: جلسه با حضور رئیس و دبیر و نصف سایر اعضا رسمیت یافته و تصمیمات با رای نصف بعلاوه یک اعضای حاضر به تصویب میرسد.
ماده 5: وظایف کمیته حمایت از کرسیها (کمیته دستگاهی)
1-5- تدوین برنامه و تدابیر اجرایی براي رسیدن به اهداف و سیاستهای مدنظر در این دستورالعمل؛
2-5- نظارت بر نحوه برگزاری هر چه بهتر کرسیها در دانشگاه و همچنین نظارت بر عملكرد دبير و دبيرخانه؛
3-5- بررسی گزارشهای دبیر؛
4-5- تصویب برنامه و بودجه سالانه پیشنهادی دبیر؛
5-5- بررسی طرح نامه مربوط به هر کرسی و تعیین ناقد و گروه داوران کرسی معرفی شده از سوی دانشکده مرتبط یا دبیر کمیته؛
6-5- رسیدگی به اعتراضات مربوط به بررسی طرحنامهها و سایر موارد؛
7-5- بررسی تمامی موارد ارجاع شده از سوی رئیس دانشگاه یا معاون پژوهش و فناوری؛
ماده 6: وظایف دبیر
1-6- مدیریت دبیرخانه برای نیل به اهداف پیشبینی شده در این دستورالعمل؛
2-6- تهیه و تنظیم برنامه سالانه و پیشنهاد آن به کمیته حمایت از کرسیها برای تصویب؛
3-6- نظارت بر نحوه برگزاری و پیشنهادهای تکمیلی برای بهینهسازی محتوایی و اجراییکرسیها؛
4-6- پیگیری مصوبات کمیته حمایت از کرسیها؛
5-6- برنامه ریزی برای مستندسازی مصوبات و نگهداری سوابق و مدیریت تارنمای مربوط به کرسیها؛
ماده 7: ترکیب گروه داوران
گروه داوران درباره هر کرسی بهصورت جداگانه به پیشنهاد رئیس دانشکده مربوط یا دبیر و تایید کمیته حمایت از کرسی، متشکل از حداقل سه و حداکثر پنجتن از صاحبنظران برجسته در رشته و موضوع کرسی مربوط تشکیل خواهد شد.
تبصره 1: از میان اعضای پیشنهادی گروه داوران، یک نفر بهعنوان مدیر جلسه با انتخاب کمیته حمایت از کرسیها تعیین خواهد شد.
تبصره 2: یک عضو از گروه داوران، میتواند از بین صاحب نظران و شخصیت های علمی حوزه یا دانشگاه انتخاب شود.
ماده 8: وظایف گروه داوران
1-8- بررسي و اعلام نظر در خصوص طرحنامه و تأييد صلاحیت نوآور، نظريهپرداز یا مناظره کننده/گان
2-8- پیشنهاد ناقدان به کمیته حمایت از کرسیها؛
2-8- بررسی علمی کرسی؛
3-8- جمعبندی و ارزیابی کرسی در زمان برگزاری کرسی،
4-8- امتیازدهی.
تبصره: در صورت لزوم، گروه داوران از ارائه دهنده کرسی برای ارائه توضیحات تکمیلی درباره طرح نامه و توجیه آنها درباره نحوه برگزاری کرسی، دعوت به عمل خواهد آورد.
ماده 9: فرایند رسیدگی بهدرخواستها و برگزاری کرسیها
1-9- طرحنامه توسط صاحب نظریه، نوآوری یا صاحب نقد یا مناظره کننده به دبیرخانه کمیته ارائه و ثبت میشود.
2-9- بررسی اولیه طرحنامه در کمیته حمایت از کرسیها ظرف مدت 14 روز کاری انجام میشود.
به منظور تشخيص صلاحیت علمي درخواست کننده کرسی و موضوع کرسی باید ابتدا طرحنامة از سوي کمیته داوران بررسی شود. در صورت لزوم بررسی دقیق محتواي آن در نشستي (پیش جلسه) متشکل از کمیته داوران و درخواست کننده و صاحب نظریه/ صاحب کرسی و مناظره کننده/گان برگزار خواهد شد. شايان ذكر است، برگزاري كرسي صرفاً با امضاي دو سوم اعضاي کمیته داوران و تأييد دبيرخانة هيأت ممكن خواهد بود. در صورت تأیید طرحنامه در پیش جلسه، جلسه ارائه نهایی کرسی برگزار میشود.
3-9- پس از تایید درخواست، مشخصات ارائه دهنده، اعضای گروه داوران، مدیر جلسه و ناقد بهطور رسمی از طرف کمیته حمایت از کرسیها به دبیرخانه اعلام میشود. برای برگزاری هر کرسی، حداقل یک ناقد و گروه داوران (مدیر جلسه و حداقل دو عضو علمی صاحبنظر در موضوع کرسی) تعیین میشوند.
4-9- در صورت رد درخواست، ارائه دهنده یا دهندگان طرحنامه میتوانند دلایل توجیهی خود را ظرف مدت دو هفته از تاریخ ابلاغ رأی بهصورت مکتوب به دبیر کمیته ارائه نمایند. حداکثر ظرف مدت 14 روز کاری با حضور رئیس دانشگاه کمیته تشکیل و درخواست اعتراض یا تجدید نظر را بررسی و مورد تصمیمگیری قرار میدهد. تشخیص کمیته در این مرحله قطعی است.
4-9- برنامة جلسات كرسيها به شرح زير خواهد بود:
الف) اعلام برنامه و ارائه زمانبندی مباحث توسط مدیر جلسه
ب) دعوت از صاحب نظریه/صاحب نقد یا مناظره کننده/گان و نيز گروه داوران و ناقدان جهت قرار گرفتن در جايگاه،
ج) سخنراني صاحب نظریه/صاحب نقد یا مناظره کننده/گان مطابق با سرفصلهای زیر تهیه میشود: تعريف اصطلاحات كليدي، مسئله اصلي، فرضيه، مباني، دلایل، تفاوت فرضيه با فرضية رقيب، شرح و تبيين نوآوری یا نظريه، نقد، مناظره، نتيجهگيري و اعلام آثار و نتايج.
د) سخنراني نقاد اول یا دوم در بخشهاي تبيين روششناسي نقد و منابع و مآخذ، تبيين صورت مسئله، تبيين نقاط قوت، تبيين نقاط ضعف، جمعبندي و نتيجهگيري ارائه میشود.
ه) پاسخ صاحب نظریه/صاحب نقد یا مناظره کننده/گان به ناقدان در قالب زیر ارائه میشود:
بخشهاي اشکالات روششناسي، اشکالات مربوط به فهم نوآوری یا نظريه، اشکالات مربوط به نقاط ضعف و نتيجهگيري.
و) طرح پرسش كتبي يا شفاهي از سوي حضار،
ز) پاسخ صاحب کرسی به پرسشهاي حضار،
ح) طرح سوالات از سوی گروه داوران،
ط) پاسخ صاحب کرسی به سوالات گروه داوران و اتمام جلسه،
5-9- پس از برگزاری کرسی و تأیید آن توسط گروه داوران، مدیر جلسه، گزارش و مستندات برگزاری کرسی (شامل پوستر برگزاری کرسی، طرحنامه و فایل ارائه طرحنامه، صورت جلسه گروه داوران و گزارش مدیر جلسه و گزارش تصویری) را طی مکاتبه به دبیرخانه کمیته ارسال مینماید. دبیرخانه کمیته مسئولیت پیگیری صدور گواهی برای ارائه دهنده، مدیر جلسه و ناقدان جهت بهرهمندی از حمایتها و امتیازات کرسی در بازه زمانی حداکثر یک ماهه از زمان ارائه گزارش و مستندات برگزاری کرسی را بر عهده دارد.
ماده 10: نحوه امتیازدهی
امتيازدهي كرسيها به شرح زير صورت خواهد گرفت:
نمونبرگ نظرخواهي توسط دبیرخانه تهیه و به تایید کمیته حمایت از کرسیها رسیده و ابلاغ میشود. جمع امتياز گروه داوران براساس نمونبرگ نظرخواهي، نمرة 100 خواهد بود. مجموعة امتيازات از سوي کمیته داوران تأييد و در قالب صورتجلسهاي به امضاي اکثریت اعضاي کمیته مزبور خواهد رسید. از مجموع 100 امتياز، درجة ارزیابی به شرح زير از سوي کمیته داوران اعطا خواهد شد:
الف) 90 تا 100 = عالی ب) 70 تا 99/89 = خوب
ج) 50 تا 99/69 = متوسط د) زیر 50 = ضعیف
ماده 11: نحوة تأييد و حمايت از سوی هیأت
1-11- پس از اعطای امتیاز از سوی گروه داوران، معاونت پژوهش و فناوری صرفاً برای کرسیهای حائز درجه «عالی» و «خوب»، در سربرگهای مخصوص گواهی مربوط را صادر خواهد کرد. پس از امتیازدهی هر کرسی، به شرح زیر از ارائه دهنده کرسی، حمایت به عمل خواهد آمد:
الف) انتشار نتایج کرسی یا مقاله صاحب نظریه یا نوآوری یا نقد در نشریات علمی پژوهشی دانشگاه در صورت دایر بودن نشریه و احراز شرایط مورد نظر هیئت تحریریه نشریه؛
ب) معرفی به «دبیرخانه حمایت از کرسیهای نظریهپردازی شورای عالی انقلاب فرهنگی» برای برگزاری سایر کرسیها؛
ج) برخورداری از امتیازات و حمایتهای دانشگاه مثل ارائه گواهی مربوط برای بهرهمندی از امتیازات مندرج در آییننامه ارتقا؛
2-11- ارائه دهنده یا ارائه کنندگان هر کرسی مشتمل بر صاحب کرسی و ناقدان برابر مقررات مربوط مشمول اعطای امتیازات مربوط به «فعالیتهای پژوهش و فناوری» آییننامه ارتقای مرتبه اعضای هیئتعلمی دانشگاه و پژوهانه (گرنت) خواهند شد.
3-11- طراحان و مشارکتکنندگان فعال در برگزاری هر کرسی (ناقد، داور و مدیر جلسه) و همچنین اعضای کمیته حمایت از کرسیها (بهازای هر سال عضویت)، برابر مقررات مربوط، مشمول دریافت امتیازات مربوط به «فعالیتهای فرهنگی، تربیتی و اجتماعی» آییننامه ارتقای مرتبه» اعضای هیئتعلمی دانشگاه خواهند شد.
4-11- دانشجویان دکتری تخصصی که موضوع و دستآوردهای رساله آنها در قالب کرسی نظریهپردازی و نوآوری یا کرسی نقد ارائه شده و درجه عالی یا خوب کسب میکنند پس از صدور گواهی مربوط، میتوانند از امتیازات آن در تعیین نمره رساله در قالب آثار پژوهشی (مازاد بر مقاله مستخرج از رساله)، برابر مقررات مربوط بهرهمند شوند.
5-11- پرداخت حق الزحمه دست اندراکان کرسی ها مورد تایید کمیته حمایت از کرسیها به شرح جدول زیر است:
ردیف |
نوع کرسی |
شرح فعالیت |
میزان حق الزحمه قابل پرداخت |
1 |
«کرسی نظریهپردازی و نوآوری» |
صاحب نظریه |
حداقل بیست و حداکثر چهل ساعت حقالتحقیق بر اساس پایه و مرتبه علمی بر اساس امتیاز کسب شده به تشخیص و تایید معاون پژوهش و فناوری دانشگاه |
ناقد |
معادل حقالزحمه داوری رساله دکتری تخصصی بر اساس پایه، مرتبه علمی |
داور |
|
مدیر جلسه |
معادل حقالزحمه سه سال تدریس در مقطع دکتری تخصصی بر اساس پایه، مرتبه علمی |
2 |
«کرسی نقد» و «کرسی مناظره» |
صاحب نقد و مناظره کننده/گان |
معادل حقالزحمه داوری رساله دکتری تخصصی بر اساس پایه، مرتبه علمی |
ناقد |
معادل حقالزحمه داوری پایاننامه کارشناسی ارشد بر اساس پایه، مرتبه علمی |
داور |
|
مدیر جلسه |
معادل حقالزحمه سه سال تدریس در مقطع کارشناسی ارشد بر اساس پایه، مرتبه علمی |
ماده 12: تأمین هزینههای برگزاری کرسی
1-12- محل تأمین هزینههای برگزاریکرسیها در هر سال مالی در ردیفهای بودجه معاونت پژوهش و فناوری بهعنوان ردیف اختصاصی پیشبینی، تصویب و ابلاغ میشود و برای اجرا در اختیار این معاونت قرار میگیرد.
تبصره: برگزاری مشترک کرسی ها با حمایت مادی و معنوی سایر موسسات آموزشی و پژوهشی و حتی استفاده از کمک خیرین پژوهشی امکان پذیر است.
ماده 13: در مواردی که در این آییننامه، اصطلاحات یا لغات ویژه تعریف نشده یا ابهام وجود داشته باشد، معاون پژوهش و فناوری، مرجع تفسیر، رفع ابهام و تشخیص خواهد بود.
این دستورالعمل در 13 ماده و 6 تبصره در یکصد و چهل و چهارمین جلسه مورخ 1401/7/25 به تصویب شورای دانشگاه پیامنور رسید و از زمان ابلاغ لازمالاجرا است. با تصویب و ابلاغ این دستورالعمل موارد مغایر با آن از درجه اعتبار ساقط می شود.
|
|
|